Hafif Çelik Yapı için Farklı Profil Taban Ölçüleri Gereklimi?

Hafif Çelik Yapı için Farklı Profil Taban Ölçüleri Gereklimi?: Hafif çelik yapı sistemleri, modern inşaat sektöründe giderek daha fazla tercih edilen bir yapı türü haline gelmektedir. Hafif çelik yapılar, geleneksel betonarme sistemlerden farklı olarak, esnek tasarım olanakları, hafiflik, hızlı montaj ve yüksek dayanıklılık gibi avantajlar sunar. Ancak bu sistemlerin en önemli avantajlarından biri de, farklı taban genişliklerinin (Web Width) kullanılabilmesi sayesinde optimum yapı performansı ve maliyet tasarrufu sağlamasıdır.

Geleneksel betonarme yapılar, ağır malzeme kullanımı nedeniyle belirli standartlara ve kalınlıklara bağlı kalırken, hafif çelik yapılar, binanın yük taşıma gereksinimlerine, yalıtım ihtiyacına ve maliyet avantajına göre optimize edilebilen farklı genişliklerde profillerin kullanılmasına olanak tanır.

Bu blog yazısında, hafif çelik yapılarda neden farklı taban ölçülerinin tercih edilmesi gerektiğini, bu tercihin yapısal dayanım, maliyet ve inşaat süresi açısından avantajlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

Hafif Çelik Yapı için Farklı Profil Taban Ölçüleri Gereklimi?

1.Taban Ölçüsü Nedir?

Taban ölçüsü hafif çelik yapılarda kullanılan profillerin tabanlarını genişlik ölçüsüdür. Literatürde Web Width Size olarak tanılanır. Bu ölçü + Sac kalınlığı profilin yük taşıma kapasitesini belirlemektedir. Seçtiğiniz hafif çelik yapı makinası modeline göre makineler tekli yada çoklu taban ölçüsü, tekli yada çoklu flanş ölçüsü üretebilmektedir. Çoklu taban ölçüsü standart yapılar için gereklilik gösterirken çoklu flanş ölçüsü genellikle profesyonel yada büyük yapılar için gerekmektedir.

Genel olarak pazarda 60mm (2,5″) – 90mm (3,5″) – 150mm (6″) kullanılmaktadır fakat tasarıma göre diğer taban ölçülerimde kullanılabilmektedir. Örneğin Amerika da ticari konutlarda 3 5/8″ (92mm) kullanılmaktadır.
Çelik yapıların yükseklikleri arttıkça farklı taban ölçüleri kullanımı daha önem kazanmaktadır.

X: Taban Ölçüsü (Web Width Size)
Y: Flanş Ölçüsü (Flange Size)
Z: Kulak Ölçüsü (Lip Size)

Kırımız Paneller: 90mm Taban Ölçüsü
Mavi Paneller: 150mm Taban Ölçüsü
Siyah Paneller: 60mm Taban Ölçüsü

Bu demo tasarım, çelik bir yapıda farklı gövde genişliklerinin nasıl kullanılacağına dair genel bir fikir verir. (Çelik yapılarda farklı profil taban genişliklerinin yaygın kullanımı) Profil Taban genişlikleri, tasarımınıza ve yapısal analizlerinize bağlı olarak değişebilir.

2. Yapısal Dayanım ve Yük Dağılımı

Her bina, farklı yük taşıma gereksinimlerine sahiptir. Binalarda dış duvarlar, iç bölmeler, çatı ve kat kirişleri gibi farklı yapısal elemanlar, farklı taşıma kapasitelerine göre tasarlanmalıdır. Tüm yapıda tek tip genişlik kullanmak yerine, ihtiyaca uygun ölçüler belirlenerek daha dengeli, daha sağlam ve ekonomik bir yapı oluşturulabilir.

2.1 Dış Duvarlar: Yük Taşıma Kapasitesinin Artırılması

Dış duvarlar, yapının en fazla yük taşıyan elemanlarından biridir. Aynı zamanda ısı yalıtımı ve dış kaplamalar nedeniyle çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Dış duvarların taşıyıcılık ve yalıtım kapasitesinin artırılması için daha geniş taban ölçüleri tercih edilmelidir.

Geniş taban ölçüleri, duvar panellerinin içerisine daha fazla yalıtım malzemesi (örneğin taş yünü) koyulmasına olanak tanır. Bu sayede ısı kayıpları en aza indirgenir ve enerji verimliliği sağlanır.
Genellikle 150 mm genişlik, standart dış duvarlar için tercih edilir. Bu genişlik, hava koşullarına ve bina yüklerine karşı daha dayanıklı bir dış duvar sistemi oluşturur.
Geniş taban ölçüsüne sahip profiller, rüzgar ve sismik yüklere karşı da daha güçlü bir direnç gösterir.

2.2 İç Duvarlar: Hafiflik ve Maliyet Avantajı

İç bölme duvarları, binanın yük taşıma kapasitesine önemli bir katkı sağlamadığı için, gereğinden fazla malzeme kullanımı gereksizdir. Bu nedenle iç duvarlar için daha dar taban genişlikleri tercih edilerek, hem hafif hem de ekonomik bir yapı oluşturulabilir.

90 mm genişlik, iç duvarlar için ideal bir seçimdir. Yük taşıma gereksinimi düşük olduğu için, fazla geniş taban ölçüsü kullanımı maliyetleri artırabilir.
Daha ince profiller kullanmak, montaj süresini de kısaltarak işçilik maliyetlerinden tasarruf edilmesini sağlar.

2.3 Ara Kat Kirişleri: Dengeli Yük Dağılımı

Ara katlarda kullanılan kirişler, yük taşıma açısından önemli bir görev üstlenir. Ancak, çok sık örgüler içerdiği için aşırı geniş profiller kullanmak hem maliyet hem de gereksiz ağırlık oluşturabilir.

90 mm genişlik, genellikle ara kat kirişlerinde tercih edilir. Bu ölçü, taşıma kapasitesinin korunmasını sağlarken, gereksiz ağırlığın önüne geçerek yapıyı daha hafif hale getirir.
Özellikle çok katlı yapılar için hafifletilmiş kiriş sistemleri kullanmak, binanın genel statik performansını artırır.

2.4 Çatı Kirişleri: Hafif ve Dayanıklı Tasarım

Çatı kirişleri, bina üzerindeki toplam yükü azaltmak için hafif ancak dayanıklı olacak şekilde tasarlanmalıdır.

60 mm genişlik, çatı kirişleri için idealdir. Bu ölçü, çatı örtüsünün yükünü taşıyacak kadar dayanıklıdır ancak gereksiz ağırlık eklenmesini engeller.
Daha ağır profiller yerine hafif çatı profilleri kullanmak, binanın genel yükünü azaltarak inşaat sürecini hızlandırır ve maliyetleri düşürür.

Bu sistem sayesinde bina, gereksiz malzeme kullanılmadan, hem hafif hem de dayanıklı bir şekilde tasarlanabilir. Bu durum hem üreticiler hem de kullanıcılar açısından maliyet avantajı sağlar.

2.5 Büyük Yapılar için Ara Kat Şase: Daha Kalın Sac Kalınlığı

Ara Kat Şase, büyük, adetli yapılarda kullanılan, 2.5mm sac kalınlığı na çıkan ara kat çözümleridir.

200-250 mm genişlik, ve daha kalın sac ölçüsü ile katlar arasına uygulanan ara kat kiriş örgüsüdür.
Yük dağılımı ve üretim hızı yüksektir. Bu neden ile adedi yüksek yapılarda ve büyük kurumsal, ticari yapılarda kullanılır.

Maliyet ve Malzeme Tasarrufu

Farklı taban ölçüleri kullanarak malzeme maliyetlerinden büyük oranda tasarruf sağlanabilir.

Tüm binada 150 mm genişlikte profiller kullanılsa, gereksiz malzeme tüketimi yaratır ve binada gerektirmeyen ağırlıklar yaratır.
Sadece 90 mm kullanılırsa, dış duvarlar ve taşıyıcı kolonlar yeterince güçlü olmaz ve izolasyon sorunları yaşanabilir.
En ideal çözüm, bölgeye özel farklı genişlikler kullanarak malzeme kaybını en aza indirmek, yapı hafifleterek daha korumalı hale getirmektir.

Gerçek bir örnek vermek gerekirse, 3 katlı bir hafif çelik bina inşa edilirken, dış duvarlarda 150 mm, iç duvarlarda 90 mm, çatı elemanlarında ise 60 mm kullanılırsa, toplamda %15’e varan malzeme tasarrufu sağlanabilir. Ayrıca, ince kesitli profillerin daha az çelik tüketmesi nedeniyle üretim maliyetleri de düşer.

Bu sistemin sonucunda, bina hafif, ekonomik ve dayanıklı bir şekilde inşa edilir.

Rollform Makineleri ile Üretim ve Kalibrasyon

Hafif çelik yapı profilleri, rollform makineleri ile üretilmektedir. UNBAK Machinery gibi firmaların ürettiği IC Serisi rollform makineleri, farklı genişliklerde profiller üretebilme yeteneğine sahiptir. Otomatik kalibrasyon sistemleri sayesinde, tek bir makinede farklı genişliklerde profiller üretmek mümkündür.

IC-1000SA: Küçük ölçekli yapılar için max 1.2mm sac kalınlığı ile çoklu taban ölçüsü çekebilir.
IC-2500SA : Orta ölçekli projelerde için max 1.6mm sac kalınlığı ile çoklu taban ölçüsü çekebilir.
IC-3000 ve IC-5000 Serisi: Büyük ölçekli projeler için için max 2.5mm sac kalınlığı ile çoklu taban ölçüsü çekebilir.

Bu makinelerin sunduğu esneklik sayesinde farklı genişliklerde üretim yapılarak maliyet avantajı sağlanır.

Hafif çelik yapı sistemlerinde farklı taban ölçüleri (Web Width) kullanımı, sadece teknik bir gereklilik değil, aynı zamanda ekonomik ve çevresel açıdan da kritik bir stratejidir. Gereksiz ağır profiller yerine, ihtiyaca uygun genişlik seçimi yaparak:

✅ Bina ağırlığı azalır.
✅ Maliyetler düşer.
✅ İnşaat süresi hızlanır.
✅ Enerji verimliliği artar.
✅ Sürdürülebilir bir yapı elde edilir.

**Bu yazımızda verilen veriler sık olarak hafif çelik yapı pazarında kullanılan verilerdir. Daha kesin ve sizin projelerinize uygun taban ölçüleri ve sac kalınlıkları için mimarınız danışmalısınız.